Ngắn mạch là một trong những sự cố điện thường gặp trong cả gia đình lẫn công nghiệp. Nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời, ngắn mạch có thể gây hư hỏng thiết bị, chập điện, thậm chí đe dọa đến tính mạng con người. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về ngắn mạch, nguyên nhân, dấu hiệu nhận biết và những biện pháp phòng tránh hiệu quả.

Ngắn mạch là gì?

Ngắn mạch là hiện tượng dòng điện đi theo một đường dẫn ngoài ý muốn có điện trở rất thấp, bỏ qua tải tiêu thụ chính. Khi xảy ra ngắn mạch, dòng điện tăng đột ngột và sinh ra nhiệt lượng lớn tại điểm xảy ra sự cố. Điều này không chỉ làm hỏng thiết bị mà còn tiềm ẩn nguy cơ cháy nổ, chập điện nếu không được xử lý kịp thời.

Nguyên nhân gây ra ngắn mạch

Ngắn mạch có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, chủ yếu liên quan đến thiết bị điện, hệ thống dây dẫn hoặc yếu tố môi trường. Một số nguyên nhân phổ biến gồm:

• Lỗi từ thiết bị điện: Những thiết bị điện kém chất lượng, đã hỏng hoặc dùng quá lâu rất dễ gây ra sự cố. Khi lớp cách điện ở ổ cắm, công tắc, bóng đèn… bị hỏng, dòng điện có thể truyền trực tiếp và dẫn đến ngắn mạch.
• Dây dẫn hư hỏng, cách điện kém: Dây điện bị cũ, bong tróc lớp vỏ hoặc không đảm bảo cách điện sẽ tạo điều kiện cho dòng điện đi tắt. Đây là nguyên nhân thường gặp ở các hộ gia đình sử dụng hệ thống điện lâu năm nhưng không được kiểm tra, thay thế định kỳ.
• Tác động từ môi trường: Nước rò rỉ, độ ẩm cao có thể làm điện rò ra ngoài và gây ngắn mạch. Ngoài ra, côn trùng chui vào ổ cắm, tủ điện cũng có thể khiến xảy ra hiện tượng chập điện bất ngờ.
• Lắp đặt sai kỹ thuật: Việc lắp đặt không đúng như đấu nối sai cực, nối dây lỏng lẻo hoặc không trang bị thiết bị bảo vệ, đều làm tăng nguy cơ xảy ra ngắn mạch trong quá trình sử dụng.

Dấu hiệu nhận biết ngắn mạch điện

Việc phát hiện sớm các dấu hiệu ngắn mạch không chỉ giúp bạn xử lý kịp thời mà còn hạn chế tối đa nguy cơ cháy nổ, bảo vệ an toàn cho hệ thống điện. Dưới đây là những biểu hiện thường gặp:

• Cầu dao, aptomat nhảy liên tục: Khi xảy ra ngắn mạch, aptomat hoặc cầu chì sẽ tự động ngắt để bảo vệ mạch điện. Nếu tình trạng này lặp đi lặp lại nhiều lần dù không dùng quá tải thiết bị, có khả năng cao trong hệ thống đang tồn tại sự cố ngắn mạch.
• Xuất hiện rò rỉ điện, mùi khét hoặc tia lửa: Ngắn mạch tạo ra lượng nhiệt lớn tại điểm chập, dễ dẫn đến cháy sém dây điện, phát ra mùi khét, đôi khi kèm theo tia lửa điện. Đây là dấu hiệu nguy hiểm cần được xử lý ngay để tránh cháy lan.
• Thiết bị điện hoạt động bất thường: Các thiết bị có thể ngừng đột ngột, chạy chập chờn, công suất yếu hơn bình thường hoặc phát ra tiếng kêu lạ. Điều này cho thấy dòng điện cung cấp không ổn định, có khả năng liên quan đến hiện tượng ngắn mạch.

Tác hại của ngắn mạch

Ngắn mạch không chỉ gây gián đoạn sinh hoạt, ảnh hưởng đến công việc mà còn tiềm ẩn nhiều hậu quả nghiêm trọng nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời. Cùng Masu Việt Nam điểm qua một số tác hại nghiêm trọng do ngắn mạch gây ra: 

• Nguy cơ cháy nổ, hỏa hoạn: Khi dòng điện tăng đột ngột và vượt quá ngưỡng cho phép, dây dẫn sẽ phát nhiệt mạnh. Nhiệt lượng này dễ làm chảy vỏ cách điện, bén lửa vào các vật liệu xung quanh và dẫn đến chập cháy, hỏa hoạn.
• Hư hỏng thiết bị điện: Sự cố ngắn mạch khiến dòng điện truyền vào thiết bị vượt quá công suất chịu tải, gây cháy động cơ, hỏng bo mạch, làm giảm tuổi thọ hoặc khiến thiết bị hư hỏng hoàn toàn. Điều này kéo theo chi phí sửa chữa và thay thế vô cùng lớn.
• Đe dọa an toàn tính mạng: Ngắn mạch có thể làm rò rỉ điện ra vỏ kim loại của thiết bị hoặc dây dẫn nếu bị hở. Nếu người dùng vô tình chạm phải, nguy cơ bị điện giật là rất cao, thậm chí có thể gây tai nạn nghiêm trọng.

Cách phòng tránh ngắn mạch điện

Để đảm bảo an toàn khi sử dụng điện, bạn nên chủ động áp dụng các biện pháp phòng ngừa ngắn mạch ngay từ khâu lắp đặt và trong quá trình sử dụng điện hằng ngày:

• Sử dụng thiết bị điện chất lượng: Ưu tiên chọn dây dẫn, ổ cắm, công tắc và thiết bị điện đạt chuẩn, có nguồn gốc rõ ràng từ các thương hiệu uy tín. Tránh mua sản phẩm giá rẻ, kém chất lượng vì tiềm ẩn nhiều nguy cơ mất an toàn.
• Bảo trì, kiểm tra định kỳ: Thường xuyên kiểm tra dây dẫn, cầu dao, tủ điện và các thiết bị điện để kịp thời phát hiện hỏng hóc, thay thế khi cần thiết.
• Trang bị thiết bị bảo vệ phù hợp: Lắp đặt aptomat, cầu dao chống rò điện hoặc cầu chì đúng công suất. Các thiết bị này sẽ tự động ngắt điện khi có sự cố, giúp giảm thiểu nguy cơ chập cháy.
• Tránh ẩm ướt và vật liệu dẫn điện: Đảm bảo hệ thống điện luôn khô ráo, đặt dây dẫn và thiết bị điện xa nguồn nước, môi trường ẩm thấp. Nên có biện pháp che chắn an toàn để hạn chế va chạm hoặc tác động từ bên ngoài.

Kết luận

Ngắn mạch là một trong những sự cố điện nguy hiểm, nhưng hoàn toàn có thể hạn chế nếu bạn nắm rõ nguyên nhân, biết cách nhận diện sớm và chủ động áp dụng các biện pháp phòng ngừa. Việc lựa chọn thiết bị điện chất lượng, kiểm tra hệ thống định kỳ và lắp đặt đúng kỹ thuật không chỉ giúp giảm thiểu rủi ro mà còn đảm bảo an toàn cho con người và bảo vệ tài sản.

Masu Việt Nam luôn nỗ lực đem tới cho khách hàng những sản phẩm tốt nhất. Để tham khảo rõ hơn về các sản phẩm bộ lưu điện Masu, bạn hãy liên hệ ngay đến chúng tôi qua:

Công ty cổ phần công nghệ Masu

• Email: upsmasu@gmail.com
• Website: masuvietnam.vn
• Fanpage: facebook.com/masuvietnam.vn

Hotline

• Miền Bắc: 0898.158.868 – 0988.073.717
• Miền Nam: 0982.279.717 – 0967.397.138
• Miền Trung: 0904.880.579